Ubezpieczenie D&O dla kadry zarządzającej - aspekty podatkowe

Dla firm: Ubezpieczenie D&O dla kadry zarządzającej - aspekty podatkowe

  • 5.0 / 5
  • 1

Charakter i rodzaje ubezpieczenie D&O

Ostatnimi czasy, coraz popularniejszy wśród podmiotów obrotu gospodarczego tj. spółek kapitałowych, osobowych itp. staje się wykup polisy ubezpieczeniowej dla kadry zarządzającej. Ubezpieczenie D&O jest to rodzaj ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnoprawnej, które chroni członków zarządu lub osoby wykonujące czynności zarządcze z tytułu szkód wyrządzonych spółce. Równocześnie zabezpiecza spółkę w przypadku szkód jakie poniosła w związku z nierzetelnym sprawowaniem funkcji zarządu.

Czy wykupienie polisy D&O dla osób stanowiących kadrę zarządczą może być kosztem podatkowym?

Co do zasady, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, poniesione przez spółkę wydatki, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów (tj. działalności gospodarczej). Przedsiębiorcy od lat zastanawiają się jak przywiązać do siebie pracownika, czego skutkiem są różne benefity dla pracowników (opieka medyczna, pakiety sportowe, samochody służbowe itd.).Wydatek na ubezpieczenie D&O stanowi zazwyczaj wartość dodaną dla potencjalnego pracownika i jest jak najbardziej swojego rodzaju benefitem. Dzięki temu oferta zatrudnienia jest atrakcyjna na rynku i może przyciągać specjalistów w danej dziedzinie.  Stąd można stwierdzić, iż związek przyczynowo skutkowy istnieje.

Jednakże zgodnie z art.16 ust.1 pkt 38a ustawy o CIT - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium RP, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.  W związku z tym w przypadku członków zarządu rad nadzorczych tylko ich wynagrodzenie może być kosztem podatkowym.

Niestety w przypadku pozostałej kadry zarządczej (stanowiska kierownicze, dyrektorskie) ustawa o CIT również zawiera wyłączenie. Zgodnie z 16 ust.1 pkt 59 ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów mogą być tylko opłacone przez pracodawcę składki ubezpieczeniowe i reasekuracyjne na rzecz pracowników, które są wymienione w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, tj.:

  • dział I grupa 1 – ubezpieczenia na życie;
  • dział I grupa 3 – ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe;
  • dział I grupa 5 – ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1−4;
  • dział II grupa 1 – ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej;
  • dział II grupa 2 – ubezpieczenia choroby.

Ubezpieczenie D&O nie mieści się w tym katalogu.

Z powyższego wynika, iż spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków na ubezpieczenie D&O, co znajduje potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych (m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 7 marca 2018 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.29.2018.1.AW).

Warto zwrócić uwagę, iż według Dyrektora KIS dodatkowym argumentem przeciwko zaliczeniu tych wydatków do kosztów podatkowych jest fakt, że ubezpieczenie nie dotyczy faktycznie samej spółki a osób fizycznych pełniących w tej spółce funkcje członków zarządu oraz członków rady nadzorczej. Ewentualna realizacja praw z tytułu tego ubezpieczenia spowoduje uniknięcie odpowiedzialności cywilnej tylko tych osób a nie samej spółki. Stąd spółka nie odniesie tu żadnej korzyści, co oznacza, że składki ubezpieczeniowe są płacone w interesie ww. osób fizycznych a nie spółki.

Przychód dla pracownika

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych bądź, od których zaniechano poboru podatku. Natomiast z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT wynika, iż przychodami podatkowymi jest m.in. wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z istoty ubezpieczenia D&O wynika, iż ubezpieczającym jest Spółka będąca pracodawcą, a ubezpieczeniem objęci są pracownicy, skutkiem czego u pracowników powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia. W konsekwencji, opłacanie przez spółkę składki ubezpieczeniowej, co do zasady, powoduje u ww. osób powstanie przychodu ze stosunku pracy podlegającego opodatkowaniu PIT.

Składka ubezpieczeniowa jest zryczałtowana i obejmuje pracowników zajmujących stanowiska zarządcze. W przypadku, gdy na dzień wystawienia polisy znany jest krąg osób ubezpieczonych i jest on stały w trakcie trwania polisy, można ustalić wysokość przychodu do opodatkowania, przypadającą na jedną osobę, dzieląc składkę ubezpieczeniową na liczbę osób ubezpieczonych. W takim przypadku Spółka staje się płatnikiem PIT z tego tytułu i musi doliczyć ten przychód pracownikom do przychodu ze stosunku pracy.

Pytanie, co w sytuacji, jeżeli polisa obejmuje zarówno obecnych jak i przyszłych pracowników, piastujących funkcje zarządcze. W takiej sytuacji krąg osób ubezpieczonych jest zmienny, co do liczby ubezpieczonych jak i tożsamości tych osób. W takim przypadku nie ma możliwość przypisania przychodu konkretnej osobie.

Nalży mieć na uwadze, że składka dotyczy wszystkich osób, bez względu na to jakie stanowisko zajmują (czy są w organie zarządzającym czy może tylko zarządzają danym pionem w spółce), powoduje to brak możliwości zindywidualizowania świadczenia uzyskiwanego przez poszczególne osoby, a co za tym idzie nie jest możliwe określenie po ich stronie przychodu podatkowego.

W przypadku, gdy nie ma możliwości przypisania konkretnego przychodu do danej osoby, nie można mówić o powstaniu po stronie tej osoby przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT. Potwierdzają to organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych (m.in.. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 grudnia 2017 r., 0111-KDIB2-3.4011.195. 2017.2.KB oraz z 13 października 2017 r., 0113-KDIPT2-3.4011. 216. 2017. 2.GG). W takim przypadku Spółka nie jest zobowiązana do obliczenia i pobrania zaliczek na podatek dochodowy.