Koszty uzyskania przychodu są elementem wyliczenia podstawy opodatkowania, stąd istotnym jest aby je zastosować w prawidłowej wysokości. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) w niektórych przypadkach pozwala zastosować 50% koszty uzyskania przychodów.
Rodzaje przychodów, do których mogą mieć zastosowane 50% KUP
Art art.22 ust.9 ustawy o PIT wskazuje rodzaje przychodów, do których mogą mieć zastosowane 50% KUP. Są to przychody:
- z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego
- z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną
- z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
Rodzajów działalności, do których można stosować 50% KUP
Od stycznia 2018 r. do ustawy o PIT dodano art. 22 ust.9b, który wskazuje do jakich rodzajów działalności można stosować 50% KUP. Są to:
- działalność twórcza w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- działalność artystyczna w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
- produkcja audialna i audiowizualna;
- działalność publicystyczna;
- działalności muzealnicza w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
- działalność konserwatorska;
- prawa zależne, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
- działalność badawczo-rozwojowa, naukowa, naukowo-dydaktyczna, badawcza, badawczo-dydaktyczna oraz prowadzona w uczelni działalność dydaktyczna.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Łączne przesłanki do skorzystania z 50% KUP
Podsumowując, aby móc zastosować 50% KUP muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:
- praca wykonywana przez pracownika winna być przedmiotem prawa autorskiego, a więc winna spełniać przesłanki utworu określone w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych,
- uzyskiwanie przychodu przez pracownika musi wynikać z korzystania przez niego, jako twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami;
- przychód uzyskany przez pracownika musi być wynikiem działalności określonej w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT.
Prawo autorskie do utworów pracowniczych
Kwestie prawne związane z powstaniem i nabyciem prawa autorskiego do utworów pracowniczych reguluje art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który stanowi, że jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, z treści umowy o pracę (lub innego dokumentu) powinno więc wynikać, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą, a wyodrębniona wartość wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. Konieczne jest dokładne wyróżnienie (w jasny, czytelny sposób) tej części wynagrodzenia, która związana jest z korzystaniem lub rozporządzaniem przez pracownika z przysługujących mu praw autorskich.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Zatem, jeżeli pracodawca wyodrębni część wynagrodzenia należną z tytułu rozporządzania lub korzystania przez pracowników z praw majątkowych do utworów przez nich stworzonych od pozostałego wynagrodzenia za wykonywane obowiązki, niemające charakteru twórczego, możliwe będzie zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu od części twórczej (m.in. Interpretacja indywidualna wydana przez dyrektora KIS z dnia 19 kwietnia 2019 r. sygn. 0113-KDIPT3.4011.80.2019.2.MH). Stanowisko te jest także potwierdzane w orzecznictwie sądowym.
Niezbędnym więc jest, aby w umowie o pracę lub w regulaminie wynagradzania zawarta była informacja jaka część wynagrodzenia pracownika stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich.
Należy zwrócić uwagę, że zdaniem organów podatkowych, przez ustalenie/wyodrębnienie honorarium nie można uznać sytuacji, w której kwota wynagrodzenia należna pracownikowi z tytułu przeniesienia praw autorskich jest taka sama w każdym miesiącu, bez względu na to, ile i jakie utwory zostały przekazane Stronie w danym miesiącu lub sytuacji, w której jest ono ustalane procentowo na podstawie czasu pracy przeznaczonego na działania twórcze. „Kwota honorarium ma być więc wyznacznikiem rzeczywistej wartości utworu, stanowić odzwierciedlenie wartości rynkowej przekazanych praw autorskich. Tylko bowiem jednoznaczne wyliczenie faktycznej wartości honorarium z tytułu rzeczywiście wykonanej pracy twórczej przez pracownika (twórcę) pozwala na zastosowanie do tej wartości kosztów uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT” (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 grudnia 2018 r. nr 0114-KDIP3-3.4011.468.2018.2.IM). Na szczęście sądy orzekają na korzyść podatników uznając stanowisko organów podatkowych w zakresie wysokości honorarium za niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą. Natomiast w zakresie sposobu wyodrębnienia honorarium z wynagrodzenia kwestię te pozostawiają ustaleniom pomiędzy pracodawcą a pracownikiem ( zapisy w umowie o pracę lub wewnętrznym regulacją u danego pracodawcy (regulamin wynagradzania) - m.in. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 15 lipca 2020 r. sygn. I SA/Wr 60/20, Wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 listopada 2019 r. III SA/Wa 512/19).
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Limit dla 50% KUP
Stosując 50% koszty uzyskania przychodów należy pamiętać, iż ustawodawca nałożył limit do jakiego koszty te można stosować. W roku podatkowym łączne 50% koszty uzyskania przychodów nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli kwoty 85.528 zł. Do limitu wliczają się wszystkie źródła przychodów a więc nie tylko te ze stosunku pracy ale także z umów zleceń i umów o dzieło.