Formy prowadzenia firmy w Polsce - zalety i wady każdej z nich

Dla firm: Formy prowadzenia firmy w Polsce - zalety i wady każdej z nich

  • 4.5 / 5
  • 17

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jest to najprostsza i jedna z najczęściej wybieranych form prowadzania firmy. Jedną z zalet tej formy działalności gospodarczej jest to, iż nie ponosi się żadnych kosztów związanych z jej rejestracją. Taką działalność rejestruje się (osobiście w urzędzie gminy lub elektronicznie) w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wypełniając stosowny formularz. W przypadku niepowodzenia biznesu i popadnięcia w długi za zobowiązania odpowiada się całym majątkiem osobistym.  Dług ten może również obarczać współmałżonków o ile nie zawarli rozdzielności majątkowej.
Na razie nie jest możliwe dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie oznacza to, że w przypadku śmierci właściciela, firma upada. Spadkobierca może zarejestrować działalność na siebie i pod swoim nazwiskiem ją prowadzić.
Zalety:
• łatwo ją założyć
• nie wymaga żadnych kosztów związanych z formalnościami
• możliwość wyboru formy opodatkowania i form rozliczania się
Wady:
• odpowiedzialność finansowa również majątkiem prywatnym
• niski poziom zabezpieczenia przed nieuczciwymi kontrahentami

Spółdzielnia

Spółdzielnia jest przedsiębiorstwem takim samym jak każde inne. Istnieje jednak bardziej po to, aby służyć potrzebom członków, którzy są jej właścicielami i sprawują nad nią kontrolę. Spółdzielnia nie jest stowarzyszeniem kapitału, lecz jest stowarzyszeniem ludzi. Żeby założyć spółdzielnię potrzebnych jest co najmniej 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne. Spółdzielnią kieruje zarząd i rada nadzorcza. Te dwa organy decydują o ilości członków i wymaganym wkładzie podczas dołączania do spółdzielni.
Spółdzielnia ma majątek pochodzący z udziałów członkowskich. Gdy spółdzielnia jest zlikwidowana, to wpłaty te są rozdzielane na wszystkich członków. Trzeba pamiętać, że członkowie odpowiadają majątkiem za jej stratę w zakresie takim jakim mają udziały i nie odpowiadają wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania. Nadwyżka bilansowa spółdzielni jest wypłacana po zakończeniu roku obrachunkowego członkom zgodnie z ich ilością udziałów.
Zalety:
• bardziej służy potrzebom członków
• dowolność w ustalaniu zasad przystępowania
• za zobowiązania członkowie odpowiada tylko do wysokości udziałów
Wady:
• stowarzyszenie ludzi, a nie kapitału
• trzeba zebrać przynajmniej 10 osób żeby założyć spółdzielnię

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka jawna

W takiej spółce każdy ze wspólników odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy.
Spółka taka nie ma osobowości prawnej ale posiada zdolność prawną. Jest to tzw. ułomna osoba prawna. Spółka jawna podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, co wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty sądowej. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania całym swoim majątkiem osobistym. Odpowiedzialność wobec wierzycieli następuje w pierwszej kolejności z majątku spółki, a następnie z całego majątku osobistego wszystkich wspólników. Ta forma prowadzanie firmy jest bardzo łatwa w założeniu. Powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Koszty związane są tylko z rejestracją spółki w KRS. Umowa spółki nie wymaga formy aktu notarialnego. Przepisy dają dużo swobody wspólnikom w kształtowaniu postanowień umowy spółki. Nie ma też wymogu wniesienia określonych minimalnych wkładów do spółki.
W spółce jawnej nie ma konieczności prowadzenia pełnej księgowości. Pełna księgowość spółek jawnych osób fizycznych jest konieczna tylko przy przekroczeniu limitu określanego w ustawie o rachunkowości.
Zalety:
• nie trzeba prowadzić pełnej księgowości
• nie ma określonego minimalnego wkładu do spółki
• łatwość założenia
• niskie koszty założenia
• duża swoboda kształtowania postanowień umowy
Wady:
• obowiązek wpisu do rejestru z koniecznością wniesienia opłaty sądowej
• odpowiedzialność za zobowiązania również majątkiem prywatnym

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka cywilna

Spółka cywilna podobnie jak jawna nie posiada osobowości prawnej. Jej założenie jest szybkie a prowadzenie nieskomplikowane. Podstawą działalności jest umowa, która określa cel gospodarzy oraz sposób jego osiągnięcia. Należy wspomnieć, że istnieje duża swoboda dotycząca postanowień umowy spółki. Nie ma w tym wypadku wymaganego minimalnego kapitału założycielskiego. Podatnikami są pojedynczy wspólnicy. Nie płaci się więc odrębnego podatku dochodowego.
Największa wadą spółki cywilnej jest brak osobowości prawnej. Spółka cywilna nie może realizować w swoim imieniu żadnych czynności prawnych. Oznacza to, że nie może przykładowo nabywać mienia. Mogą robić to  wspólnicy. W takich sytuacjach to oni są podmiotami stosunku prawnego. Wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają za jej zobowiązania całym majątkiem osobistym. Dobrze jeśli przy tej formie działalności wspólnicy mają do siebie dużo zaufania.
Podstawą funkcjonowania spółki cywilnej jest umowa zawarta pomiędzy wspólnikami. Musi mieć formę pisemną. Wszelkie zmiany umowy także powinny być regulowane na piśmie. Jak już wcześniej podkreślano, wspólnicy w ramach działania spółki cywilnej ponoszą solidarną odpowiedzialność.
Ponieważ to wspólnicy mają osobowość prawną a nie spółka, przy wszystkich fakturach powinno się zawierać imiona i nazwiska właścicieli. Spółka cywilna może być zawarta na czas ograniczony lub nieograniczony. Wspólnicy partycypują w zyskach i stratach takim procentem jakim wcześniej ustalili.
Zalety:
• najtańsza i najprostsza forma spółki
• brak wymaganego wkładu własnego
• podatek płacą tylko wspólnicy, a nie spółka (bo nie ma osobowości prawnej)
Wady:
• spółka nie ma osobowości prawnej, nie może więc nabywać mienia (mogą to zrobić wyłączone wspólnicy)
• brak szczegółowych regulacji prawnych dotyczących rozwiązywania sporów między wspólnikami takiej spółki

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka komandytowa

Spółka ta ma na celu prowadzenie działalności gospodarczej pod własną nazwą ale bez osobowości prawnej. Zazwyczaj jest formą przejściową między spółkami osobowymi a kapitałowymi. Spółka komandytowa jest idealnym wyborem w sytuacji, kiedy ktoś chce prowadzić firmę, nie ma na to kapitału, a ci od których chce go zdobyć nie budzą w nim takiego zaufania żeby podzielić się z nimi władzą. Ta forma prowadzanie firmy daje możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników. Umożliwia też korzystanie z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania. Założenie spółki komandytowej wymaga sporządzenia aktu notarialnego. Istnieje w tym przypadku wymóg prowadzenia pełnej księgowości
W spółce komandytowej wyróżnić możemy komplementariusza czyli osobę, która odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem i komandytariusza czyli osobę, która odpowiada za zobowiązania w określonej poprzez umowę kwocie (suma komandytowa). Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Do założenia spółki komandytowej nie potrzeba wkładu początkowego.
Zalety:
• możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników
• możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
• możliwość ustanowienia komplementariuszem spółki z o.o. w celu optymalizacji podatkowej.
Wady:
• wysokie koszty aktu notarialnego i ogłoszenia
• wymóg prowadzenia pełnej księgowości
• niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka komandytowo-akcyjna

Jest to najbardziej skomplikowana spółka osobowa. Łączy w sobie cechy zarówno spółki komandytowej jak i spółki akcyjnej. Podobnie jak spółka komandytowa nie ma osobowości prawnej ale może mieć swoją nazwę, która musi zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy. Spółka działa w oparciu o statut, który powinien być utworzony w formie aktu notarialnego. Do założenia tego rodzaju działalności potrzeba 50 tyś. złotych kapitału zakładowego. Główną różnicą między spółką komandytową a komandytowo-akcyjną jest fakt nabywania kapitału przez emitowanie akcji.
Za zobowiązania spółki odpowiada co najmniej jeden komplementariusz. Akcjonariusze nie odpowiadają za długi chyba, że nazwisko akcjonariusza znajduje się w nazwie firmy. W takim wypadku odpowiada on jak komplementariusz czyli całym swoim majątkiem.
Zalety:
• możliwość pozyskiwania kapitału poprzez emisję akcji
• komplementariusz może mieć decydujący wpływ na działania spółki bez konieczności uczestniczenia w pokryciu kapitału zakładowego
Wady:
• wysoki minimalny kapitał zakładowy (50 tyś.)
• wymóg prowadzenia pełnej księgowości
• wysokie koszty powołania spółki

Spółka partnerska

Spółka partnerska to podmiot, którego zasady funkcjonowania reguluje Kodeks Spółek Handlowych. Jednostka ta zakładana jest przez wspólników zwanych partnerami w celu wykonywania wolnego zawodu.
Do wolnych zawodów należą: adwokat, architekt, aptekarz, lekarz, stomatolog, weterynarz, pielęgniarka, położna, inżynier budowlany, notariusz, radca prawny, księgowy, biegły rewident, doradca podatkowy, broker ubezpieczeniowy, rzeczoznawca majątkowy, rzecznik patentowy, tłumacz przysięgły.
Wspólnik, czyli partner w spółce nie ponosi żadnych zobowiązań z tytułu błędów innego partnera wykonującego jeden z tych zawodów. Dodatkowo nie ponosi żadnych zobowiązań wynikających z długów będących wynikiem błędów osób zatrudnionych u innego partnera. Nie ma konieczności wnoszenia wkładu pieniężnego, prowadzenie spraw spółki może zostać przekazane zarządowi. Spółka partnerska nie musi prowadzić pełnej księgowości.
Zalety:
• ograniczona odpowiedzialności każdego wspólnika jedynie do jego własnych działań
• możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
• możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż przewidziany dla spółki cywilnej (400 000 euro)
Wady:
• spółka może być założona wyłącznie przez osoby wykonujące wolne zawody
• spółka musi prowadzić pełną księgowość

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Do zawarcia umowy spółki z o.o., a także każdej zmiany tej umowy wymagany jest akt notarialny. Wyjątek stanowi zawarcie umowy sp. z o.o. przez Internet. Do jej założenia nie jest potrzebny notariusz. Każda jednak zmiana będzie wymagała wizyty u notariusza.
Spółka z o.o. musi prowadzić pełną księgowość. Udziałowcy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych wkładów. Odpowiada za nie sama spółka ze swojego majątku. Za zobowiązania mogą odpowiadać członkowie zarządu. Obecnie minimalny kapitał spółki z o.o. to 5 tyś. złotych.
Założenie sp. z o.o. wiąże się jedynie z kosztami związanymi ze spisaniem umowy spółki w formie aktu notarialnego, rejestracją spółki w rejestrze przedsiębiorców KRS i z wniesieniem wkładu. Koszty te ulegają zmniejszeniu przy rejestracji spółki z o.o. przez Internet, gdzie unikamy kosztów notarialnych.
Numery NIP i REGON nadawane są spółce z ograniczoną odpowiedzialnością automatycznie przez sąd w kilka dni po jej rejestracji w KRS.
W formie wyjątku istnieje też możliwość założenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ma to na celu umożliwienie przedsiębiorcom, podejmującym działalność na większą skalę, indywidualne prowadzenie własnego przedsiębiorstwa w formie pozwalającej na ograniczenie ryzyka gospodarczego, a także na płacenie niższych podatków.
Zalety:
• popularna forma prowadzania firmy
• relatywnie niskie koszty prowadzenia
• możliwość założenia przez internet
• wyłączenie odpowiedzialności wspólników (odpowiadają tylko do wysokości wkładu)
Wady:
• sformalizowana forma prowadzanie firmy
• konieczność prowadzenia pełnej księgowości

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Spółka Akcyjna

Jest to spółka podzielona na równą ilość akcji. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Pozyskiwanie kapitału może odbywać się przez Giełdę Papierów Wartościowych. Spółka akcyjna ma osobowość prawną. Akcjonariusze takiej spółki nie odpowiadają za zobowiązania spółki z wyłączeniem kwoty jaką w nią zainwestowali. Minimalny kapitał do założenia tej formy działalności to 100 tyś. złotych. Udziałowcy mają prawo do partycypacji w dywidendzie proporcjonalnie do ilości akcji. W spółce występuje zarząd, rada nadzorcza a wszelkie decyzje podejmuje się na walnych zgromadzeniach. Spółki akcyjne są oznaczane poprzez dodanie liter SA na końcu nazwy firmy. Spółka akcyjna musi prowadzić pełną księgowość. W spółce występuje zarząd i rada nadzorcza a wszelkie decyzje podejmuje się na walnych zgromadzeniach.
Zalety:
• pozyskiwanie kapitału poprzez giełdę
• akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania
Wady:
• wysoki poziom kapitału zakładowego
• obowiązek prowadzanie pełnej księgowości i bardzo szczegółowej polityki informacyjnej
• podwójne opodatkowanie (zysk spółki i dywidenda jako zysk akcjonariusza)

Eksperci artykułu: